توسعه نیافتگی گیلان با دو میلیون و 500 هزار جمعیت و مساحتی معادل 14 هزار و 44 کیلومتر و داشتن یک شهرصنعتی در رشت ، 33 شهرک صنعتی اغلب کوچک در سراسر استان  و یک منطقه آزاد اقتصادی ، تجاری  ( انزلی) به دلیل  انتصاب ها و عملکرد مدیریت ها در اوج عدم ثبات مدیریتها و در تمام سالهای قبل و بعد از انقلاب  گواه این ادعا است.

در بدو مطالعات و طرح تاسیس این منطقه از ابتدای دهه هفتاد قرارها و سیاست گذاری های اقتصادی و چشم انداز آینده بر این بود که این مجموعه به تدریج در تقویت بنیه اقتصادی و توسعه گیلان بسیار نقش افرینی کند.!.

در این عرصه بی تفاوتی ها و بی توجهی ها و  نقش مدیران استانی اعم از بومی و غیر بومی  و گیلانی ها ی حاضر در  دولت ها چه بوده  و چرا افراد بومی وقتی به چنین مقام و منصبی  رسیدند ؟ آیا آنها هیچ احساس تعلقی " غیر از شعار دادن ها" به گیلان  و حل مشکلات آن نداشته و ندارند .

در چهار دهه قبل و پیش از آن هر زمان  نامی از گیلان به میان می آمد، مسئولان دولتی، تصمیم گیران  و بالاتر از آن  به صراحت می گفتند، گیلان زیبا و سرسبز ، دارای استعدادهای بی شماری است، لذا نیازی به بودجه های آنچنانی ندارد ، یا نیازی به توسعه صنعتی  در استان نیست و مردم این استان  با کشاورزی روزگارمی گذرانند و گیلان منطقه ای برخوردار به شمار می رود!.

اکنون در طی این چهار دهه  پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حدود سی ساله پایه گذاری منطقه آزاد انزلی ، زمانی که بخش زیادی از منابع طبیعی، جنگل های هیرکانی چند میلیون ساله و کشاورزی گیلان به علت ساخت و سازهای بی رویه ی  پر حجم و نبود نیروی کار  برای ادامه  کشت و کار  و عدم صرفه اقتصادی به " ویلا و آپارتمان و  اختصاص زمین ها  به بخش های دولتی و خصولتی " تغییر کاربردی داده شده و یا در اختیار افرادی صاحب نفوذ کشوری و استانی " بنا به اظهار مردم در شهر ها و روستا ها " - قرار گرفت ، آیا نباید برای این استان عقب مانده و عقب نگه داشته شده ی ناشی از نوعی عمد و ناتوانی مسئولان گیلانی حاضر در دولت ها  و در مجالس و صد البته مدیران اجرایی و اقتصادی استانی  برنامه ریزی ، خدمات و همتی مضاعف می شد .؟

سئوال نویسنده این است، آیا  نباید یک انقلابی در عرصه سلامت ، گردشگری،  صنعت، تجارت داخلی ، صادرات و واردات و تولیدات متناسب  و مرتبط و تقویت فوق العاده در صنعت گردشگری این منطقه و سراسر استان گیلان صورت می گرفت.؟

چه کسی پاسخگوی این همه بی مبالاتی ، بی تفاوتی و عقب ماندگی ها است و کدام دستگاه نظارت در گذشته و حال بر این امور اشراف دارد و پیگیر امور هست.؟

شکی نیست که ، گیلان با وجود ظرفیت‌ها و مزیت‌های متنوع از جایگاه مطلوبی در اقتصاد کشور و حتی در درون منطقه با وجود یک استان مرزی بودن برخوردار نیست اما بینی و بین الله  از پتانسیل ها و استعدادهای بلقوه ای در همه عرصه ها وصحنه ها برخوردار است و تنها مشکل استان  نداشتن مدیرانی تواتمند، دلسوز، متعهد به خدمت ، مجهز به علم روز و  ایضا با تجربه است.!

مردم منطقه  و آگاهان گیلانی اعتقاد دارند، در این زمان که تحولات  مدیریتی در دولت چهاردهم به تدریج جریان دارد،  باید اولویت ها با مدیران جوان در عین حال  با تجربه و دارای شایستگی ، دلسوز مردم منطقه ، منطقه آزاد و ایران عزیز -  کارآمد ، پر انرژی ، دارای برنامه و ایده های نو براساس دانش روز باشد.

البته تنها بومی بودن  مدیران نباید هدف باشد بلکه کارآمدی  و لیافت، پاکدستی و شایستگی باید اولویت قرار گیرد و  اگر گیلانی ، ایرانی با وجدان و توانمند در عرصه مدیریتی موجود باشد، افکار عمومی هم با ارایه کارنامه موثر و قابل قبول چنین مدیری را  خواهند پذیرفت.

منطقه آزاد بندر انزلی که مساحت سرزمینی آن به تازگی از دو هزار هکتار به هشت هزار هکتار " چهار برابر" افزایش یافته ، در تمام سالهای گذشته چه نقش و اثار مهمی برای تجارت و مناسبات با کشورهای همسایه ، تولید ، اشتغال، کمک به بودجه منطقه  و گردشگری گیلان و گیلانی داشته است و آیا به صرف عریض کردن محدوده این منطقه کارآمدی ها را افزایش می دهد، گرچه افزایش عرصه منطقه مورد حمایت است؟.

نمایندگان مرکز استان که در تمام سالهای گذشته و هم اکنون براساس شواهد ، اخبار رسانه ها و اظهارات کارکنان این مجموعه به صراحت در امر انتصاب دخالت داشته اند ، چرا پاسخگوی وضعیت منطقه آزاد انزلی نیستند.؟

محاقل رسانه ای و اقتصادی و حتی کارکنان بازنشسته و شاغل  منطقه آزاد انزلی  اعتقاد دارند، مدیریت در این منطقه اغلب  رانتی و سفارشی و گاه در برخی حوزه ها خانواد گی یا تعصبات فامیلی و ارتباطات حزبی و جریانی و حتی محلی است.!

اگر این دیدگاه درست باشد ، باید فاتحه منطقه آزاد انزلی را خواند و کارنامه مدیران منطقه به جز در برهه کوتاهی که به نسبت 60 تا 70 درصد عملکرد موفقی بروز و ظهور دادند در بیشتر سالها  مجموعه ای بود که فعالیت های ثابت، چرخشی و  به دور از تحول بوده است که توقع مردم و اقتصاد استان از آن بسیار بالاتراست.

در این میان اطلاع رسانی گسترده  و فعالیت های حوزه روابط عمومی  منطقه در تمام دو دهه اخیر نشانگر آن است که به جز کارهای تکراری سالانه معمول و برگزاری همایش ها و جشنواره و برگزاری کنسرت موسیقی و قصه گویی– مردم گیلان هرگز شاهد یک حرکت عظیم و تاثیر گذار مرتبط با وظایف محوله و رسالت منطقه  نبوده اند و یا اگر چنین تحرکات و تحولات انجام شده اما حوزه روابط عمومی قادر به بازتاب دقیق و به هنگام آنها نبود.؟.

در این باره به زودی گزارش مشروحی را با بهره مندی از اطلاعات درون سازمانی منطقه منتشر خواهیم کرد ، اما تنها اخبار و تحولی مهمی که از منطقه آزاد انزلی در تمام دو ، سه دهه گذشته شنیده و دیده  شد – همین موضوع مربوط به توسعه  اراضی زیر پوشش منطقه است که به کمک نمایندگان مردم  شهرستان رشت و انزلی و استانه اشرفیه و مسئولان مناطق آزاد در تهران رقم خورد و مساله دیگر بهره برداری از خط آهن کاسپین " رشت به بندر انزلی" که با همت استاندار وقت و نمایندگان و مدیران دولت ها حوزه اقتصادی و راه انجام شد.

نویسنده به دلیل آنکه در ابتدای دهه 1370 اولین مشاور مدیر عامل و مدیر اطلاع رسانی منطقه آزاد بود و اطلاع رسانی وسیعی در سراسر کشور برای احداث این منطقه انجام داد ، با وجود بیش از دو دهه دوری از گیلان و مسئولیت دراستان های دیگر کم و بیش با اوضاع و احوال و شرایط منطقه آشناست .

به موازات آن  بیش از بیست نفر از کارکنان این منطقه در گذشته در دانشگاه فرهنگ و هنر دانشجو نویسنده بودند که هر زمان تماسی برای احوالپرسی داریم در باره تحرک یا عدم تحرک و میزان اثر گذاری ها ، کنش ها و واکنش ها و نقش این منطقه و این حوزه بزرگ اقتصادی مطالبی مبادله می شود.

انتظار می‌رفت باتوجه‌به حساسیت این منطقه در کشور و کارهای بسیاری که بر زمین‌ مانده، با درایت دکتر رضا مسرور دبیر " بومی و استانه ای " شورای‌عالی مناطق آزاد، به‌زودی شاهد تغییرات مثبتی در ارکان مدیریتی این سازمان باشیم.

شنیده می شود که خبرهای غیررسمی از انتصاب قریب‌الوقوع مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره  غیر بومی بزرگ‌ ترین قطب اقتصادی استان گیلان  به‌عنوان جایگزین محمد سجاد سیاهکار زاده حکایت دارد.!.

ما کاری به اینکه مدیر عامل بعدی منطقه دارای چه سوابق و تجربیاتی در حوزه اداره مناطق آزاد دارد  و چگونه می تواند زمینه ساز تحولات عظیم باشد – نداریم اما سخن ما این است که بعد از گذشته 30 سال از عمر منطقه آزاد انزلی اکنون دیگر زمان ایجاد یک نهصت و انقلاب اقتصادی ، تولیدی ، تجاری با کشورهای حاشیه خزر است.

مسرور و حق شناس بهترین افرادی هستند که به کمک نمایندگان سراسر گیلان در مجلس و افراد خیر خواه ، دانشگاهیان، نخبگان اقتصادی می توانند در این راستا موثر و اقدامی ماندگار را رقم بزنند.

دلسوزان به امور استان گیلان آگاه باشند که در ابتدای دولت چهاردهم این هشدار را به شما داده ایم که مدیران آینده منطقه آزاد انزلی حزبی ، جناحی ، رانتی و سفارشی نباشند که اگر چنین شد از یک سو رسانه های استان دیگر سکوت نخواهند کرد و از سوی دیگر افکار عمومی به هدایت رسانه ها مطالبه گری خواهند کرد. حواستان باشد.

دولت دکتر پزشکیان ، مدیران حوزه اقتصادی، مسئولان مناطق آزاد در کشور و در کنار آنها  افراد صاحب نفوذ و تاثیر گذار و  دلسوز به حال شرایط بد اقتصادی ، اشتغال ، و کم تحرکی گیلان سربلند بدانند که  در یک کلام (منطقه آزاد انزلی به دست افراد متخصص و متعهد و کاربلد در حوزه مناطق آزاد سپرده شود.)

استان گیلان در همه این سالها محل حضر مدیران صفر کیلومتر و کارآموز ، کم تحرک و کم انگیزده بوده و مردم  آگاه این خطه به درستی آگاهند که مدیران سیاسی ، جریانی ، جناحی و صفر کیلومتر هرگز به درد این منطقه اقتصادی  و تجاری نمی خورند و باید هر چه سریعتر در عرصه مدیریت این منطقه از صفر تا صد تغییر و تحول ایجاد شود و این ناحیه عظمیم اقتصادی به کلی پوست اندازی مدیریت کند. انشاء الله

ناگفته نماند که در این منطقه در طول 27 سال گذشته کارها و اقداماتی شده است و کسی نمی تواند منکر آن شود اما سخن ما این است این مجموعه بزرگ اقتصادی چه نقشی در توسعه و تقویت اقتصادی استان داشته است.

یک نکته مهم:

تراز منفی بیش از ۵۰۰ میلیون‌دلاری منطقه آزاد انزلی!!

قاسم رضاییان رئیس اتاق بازرگانی گیلان  که فردی بسیار شفاف و توانمند است ،  آبان‌ماه سال جاری، میزان صادرات از گمرک منطقه آزاد تجاری انزلی را ۱۷۷ هزار تن کالا به ارزش ۹۸ میلیون دلار و میزان صادرات منطقه آزاد تجاری حسن رود را ۳۴ هزار تن کالا به ارزش چهار میلیون دلار اعلام کرد.!.

وی همچنین آمار واردات در شش در هفت ماه نخست امسال از گمرک منطقه آزاد انزلی را ۷۱۲

هزار تن کالا به ارزش ۳۵۵ میلیون دلار و از گمرک منطقه آزاد حسن رود را ۲۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۴۴ میلیون دلار اعلام  کرد که به عبارتی ساده  با یک حساب سرانگشتی و بر اساس آمار گمرک، تراز تجاری منفی این منطقه نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار برآورد می شود. چه کسی در این ارتباط باید پاسخگو باشد و  چرا در به کار گیری مدیران دقت لازم نمی شود.؟!!

از سوی دیگر تجارت جهانی گزارش داده است ، منطقه آزاد انزلی ً قرار بوده سکوی صادرات ایران به اوراسیا باشد و متاسفانه  در هفت‌ماهه نخست ۱۴۰۳ با حجم وارداتی بالغ بر ۷۰۵,۴۱۸,۴۶۵ دلار، گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود و رتبه نخست واردکننده‌ترین مناطق آزاد کشور را کسب کرد!

در همین مدت توانست 118 میلیون و 238 هزار دلارر کالا، صادر کند!  که به این ترتیب  و بر اساس آمار گمرک، تراز تجاری این منطقه، منفی۵۸۷ میلیون دلار است.!

آمار و ارقام منتشر شده از سوی اتاق بازرگانی گیلان  نشان می دهد،  حوزه بندری به عنوان ضعیف ترین عملکرد سازمان در سالیان گذشته مطرح بوده است که بار دیگر با انتصابات غیرتخصصی زایل شده است.

اینک نه تنها در حوزه بندر که به عنوان راکد ترین بنادر شمال کشور بوده، حتی در توسعه پسکرانه  نیز یک پنجم ماموریت های تعریف شده در نظام برنامه و عمل محقق نشده است.

مجموعه بندری منطقه حتی نسبت به دو سال اخیر خود با پسرفت شدیدی مواجه بوده به گونه ای که رکود توقف قطار باری از تعداد کشتی پهلو گرفته کمتر بوده است!

در حوزه منابع انسانی و پشتیبانی،  سازمان منطقه آزاد انزلی با قریب به ۶۰۰ حقوق بگیر مستقیم و غیر مستقیم و افزایش حوزه ماموریتی خدماتی برای قریب به ۲۶ روستا و پشتیبانی همه جانبه و  پرهزینه صنعتی، کشاورزی، بندری و… امری است که به می توان گفت ، برای آن کار خاصی نشده است.!!

گفته می شود، در حوزه  مالی و پشتیبانی مسائل قائم به اشخاص است و  به سبک کاملا قدیمی فعالیت ها جریان دارد..

واقعیت این است که ، بازشدن در های سازمان ابتدا به استان و سپس به کشور و اوراسیا نقشه راهی به نظر سهل باشد اما در ساختار کنونی منطقه آزاد بسیار دشوار است چرا که سازمان  درگیر بدیهی ترین مسائلی و شاید غیر حرفه ای است..

باید اذعان کرد که  وضعیت کنونی منطقه آزاد انزلی در چنان وضعیت بغرنجی  تنها به  یک تحول اساسی و یک خانه تکانی  اساسی نیاز دارد  که با توجه به ویژگی های مدیریتی دکتر طاعتی و شناختی دکتر رضامسرور به نظر می رسد، زمان آن رسیده باشد!
شایسته است که سازمان بازرسی استان گیلان و بازرس کل پر تحرک و در صحنه  این سازمان و دیگر دستگاههای مسئولی در استان و تهران در همین شرایط گذار مدیریتی به این مسائل دقت و رصد و پیگیری های  لازم را به انجام برسانند.

گروه رسا نه ای ایران " گرا"

پایگاه خبری، رسمی گیلان 24

چند سانه ای واکنش خبر  و ....

منطقه آزاد اقتصادی تجاری انزلی چنانچه در این راستا توضیحی برای شفافیت و  اقناع افکار عمومی دارد ، آماده انتشار آن هستیم.

نویسنده -1403/9/9