گروه رسانه ای با مردم .....
لایحه بودجه نشان میدهد كه طی یك سال آینده شاخصهای پولی و مالی، مالیاتی، شاخصهای ارزی، شاخص تراز تجاری، سیاستهای بخش بازرگانی و حتی میزان ساخت و ساز یا نحوه اتمام پروژههای نیمهكاره چگونه خواهد بود. تمام این پیامها همگی در سند بودجه با لایحه بودجه ثبت و ضبط شدهاند. وقتی لایحه بودجه تقدیم مجلس شد اگر حجم بودجه یا رشد حجم بودجه بیش از نرخ تورم یا كمتر از نرخ تورم باشد، هر یك پیامهایی جداگانه برای جامعه و فعالان اقتصادی دارد. كل سیاستهای مالی، پولی و ارزی و مالیاتی را میتوان از لایحه بودجه استخراج كرد. این لایحه میتواند انتظارات تورمی ایجاد كند یا در نقطه مقابل این پیام را دهد كه با لایحه بودجه، تورم كاهشی خواهد بود. لذا لایحه بودجه اگر درست تدوین و تصویب شود برای دولت به خصوص دولت پزشكیان كه در آستانه ارایه بودجه سوم خود است، بسیار كارآمد خواهد بود. پس اهمیت بودجه كارآمد، غیرقابل كتمان است. برای اینكه بودجه اثر مثبت و ماندگار بگذارد باید واقعی تدوین شود. یعنی چه؟ یعنی بودجه عامل رشد نقدینگی نشود، عامل كسری بودجه نشود، عامل افزایش هزینههای زائد دولت نشود، بلكه بودجه، عاملی برای كاهش كسری بودجه شود. عامل افزایش اتمام پروژههای نیمهكاره بشود.
ازسوی دیگر عامل كاهش رشد نقدینگی شود. برای اینكه چنین اتفاقی بیفتد، لایحه باید متناسب با درآمدهای واقعی تنظیم شود. وقتی درآمدها واقعی باشند هزینهها هم واقعی خواهد بود. اما وقتی درآمدها موهومی باشند، هزینهها هم موهومی و رویایی میشوند. میتوان كسری بودجه را آشكارا اعلام كرد به شرطی كه درآمدها واقعی باشد. اما وقتی درآمدها واقعی نمیشوند، در این صورت یا مرتبا از حسب ذخیره ارزی برداشت میشود یا استقراض از بانك مركزی صورت میگیرد یا اینكه اوراق مختلف به فروش میرسند تا كسری جبران شود. در حالی كه همه این موارد یا نیازها باید در لایحه بودجه ثبت شده باشد. مبنای لایحه بودجه هم براساس ارقام درآمدی یا منابع درآمدی بشود. در سال جاری حجم اسناد یا اوراق بهادار، دو برابر بودجه عمرانی شده است. آیا سال آینده هم همینگونه خواهد بود و دولت به همین سبك و سیاق عمل میكند؟ اگر اینگونه شود، باید دید اینكه بانكها فقط اسناد خزانه بخرند چه اثری بر انقباض پولی خواهد داشت؟ دیگر منابعی برای دادن تسهیلات به بخش خصوصی در سیستم بانكی وجود نخواهد داشت.
اگر بودجه سال آینده به معنای واقعی عملیاتی باشد و به ازای هر كار و هر فعلی هزینهاش مشخص باشد و پول تخصیص داده شود، بسیاری از مشكلات حل میشود. اینكه یك دانشآموز چقدر هزینه دارد؟ ساخت یك كیلومتر آزادراه چقدر هزینه دارد؟ و متناسب با این موارد هزینه پیشبینی شود، شفافیت را به بودجه بازمیگرداند. طی سالهای متمادی، برخی دستگاهها كه سالها پول میگیرند اما مابهازایی ارایه نمیكنند، باید فكری شود. یعنی سالهاست كه پول پرداخت میشود اما آورده، خروجی و مابهازایی ندارند. البته كه دولت باید اصلاحات لازم را آغاز كند.
دولت باید كار بزرگی را در مورد بودجه استارت بزند و اینگونه منابع را ابتدا تعدیل و سپس قطع یا بهرهور كند. وضعیت كشور به دلیل تعارفات به شرایط فعلی كه ناترازیها جولان میدهد، رسیده است. شرط حذف ناترازیها انجام عمل جراحی واقعی در اقتصاد است. بخشی از درد و فشار ناشی از رفع ناترازیها را هم همه با هم باید بپذیریم. نمیشود بودجه را واقعی كرد مگر اینكه درد و رنج آن را هم پیشبینی كرده و تبعات آن را بپذیریم.
دوشنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۴
#هادی_حق_شناس
#استاندار_گیلان