به گزارش گروه رسانه ای با مردم ،  زرجوب " یا همان طلا رود" رودخانه ای است که حدود پنج دهه قبل آب زلال از  چشم ساران ارتفاعات در آن جاری بود و بخشی از زنان در شهر رشت و حومه در این رود لباس و ظرف غذا می شستند.
در تاریخ شهر رشت آمده است ، در گذشته این رودخانه از مکان های دیدنی  به شمار می رفت و کنار زرجوب دو چشمه وجود داشت که آب آشامیدنی ساکنان از این چشمه ها تامین می شد، اما هزار افسوس که امروزه این آبراه به کانال انتقال فاضلاب تبدیل و چهره بسیار ناخوشایندی را به نمایش گذاشته است.
تاسف بار تر آنکه فاضلاب  اغلب خالص این دو رودخانه پر پیچ و خم در مرکز شهر رشت پس از تلاقی در منطقه پیر بازار با حجم بیشتری ضمن آبیاری بخشی از مزارع برنج منطقه ! وارد تالاب زیبای انزلی می شود که بخش عمده این تالاب را به نابودی کشانده است.
مدیران استانی ، نماینده های کنونی و ادوار مجلس، مدیریت های حال و گذشته محیط زیست و آب منطقه ای و بنادر و دریانوردی در حوزه پایین دست رود " در بندر انزلی" در حال حاضر تلاش دارند،  حداقل خودشان از این آلودگی ها دور باشند و هر آنچه بر سر مردم آمد لابد ، آمد.!!!
بی تعارف اگر مسئولیت و قدرتی داشتم ، همه مدیران گذشته و حال  مرتبط با این  معضل اجتماعی را موظف می کردم  با خانواده در حاشیه این رودخانه ها اقامت کنند و تا بحران به سامان نرسیده آن محل و شهر و استان را ترک نکنند.!
فاجعه عظیم پسماند در بسیاری از شهرهای استان به جزء شهر لاهیجان که اقدام های خوبی در این شهر به وسیله مدیریت شهری انجام شده است و با رشد جمعیت ساکن و مهاجران زیاد هر روز مشکل افرین تر می شود که مثنوی هفتاد من کاغذ است....!
دوستان مرکز استان  همین امروز تعریف می کردند، مادران شان در آن دوره زمانی  دهه چهل و پنجاه در آب این رودخانه ها ظرف و لباس می شستند و پدران در طول هفته و اغلب در روزهای تعطیلی در کنار رودخانه یا از بالای پل های  انواع ماهی صید و پروتئین سفید خانواده را تامین  می کردند و  امروز همه این موارد به خاطراتی تبدیل شده  است.
در زمان حاضر وقتی در محافل  و مجالس  سخن از رودخانه های زرجوب و گوهر رود مظلوم به میان می آید – مردم مرکز استان گیلان با آهی بلند می گویند: واقعا یادش به خیر این رودخانه ها چقدر خیر و برکت داشتند.!
در این سالها زرجوب  به دلیل بی مدیریتی ها ،  سهل انگاری ، بی تفاوتی ها و مثلا صنعتی شدن ها به تدریج چهره عوض کرده و از شرایط زیستی زلال و پاک ، محل  تفریح و سرزندگی ، کمک به اقتصاد خانواده به مراکز آلاینده گی محیط زندگی مردم تبدیل شد ه است.
کانال های  طبیعی که با افسوس و آه فراوان، امروز آلوده ترین رودخانه های  جهان نام گرفته است و در کف این رودخانه کم عمق تنها فاضلاب متعفن جاری است و حتی جانورانی مانند مار هم حاضر به زندگی یا عبور در این جریان فاضلابی نیست، و همه مسئولان با ربط و بی ربط  و نماینده های مردم در خانه ملت  در باره آن سخن می گویند – اما فقط سخن می گویند....!؟
در این 14 سال پس از دهه هفتاد که  به رشت باز گشته ام، داستان غم بار زباله ها در همه ی شهرها و روستاهای استان و رودهای آلوده به خصوص زرجوب و گوهر رود موجب شرمندگی گیلان  و گیلانی است و مسافران و گردشگران می پرسند- پس مسئولان در همه ی این سالها  چه می کردند.
چرا هیچ کسی جلوی ایجاد این همه صنایع ، مراکز درمانی ، شهرک مسکونی بزرگ " مسکن مهر"  و زندان را بدون آنکه ابتدا سیستم فاضلاب و تصفیه خانه ها ایجاد شود را نگرفت و چرا رسانه ها و مردم شهر به این مساله ورود نکردند و اجازه دادند مسئولان بیایند و بدون انجام مسئولیت هایشان بروند.!؟

زرجوب و گوهر رود برند جهانی


زرجوب و گوهر رود مظلوم باید امروز مانند بسیاری از رودهای جاری در قلب شهرهای بزرگ جهانی ، برند شهر رشت محسوب می شدند ولی مرکز فاضلاب ، بوی تعفن ، اهدا گر انواع بیماری ها  به خصوص بیماری های ریوی و گوارشی و چشمی و ...هستند
زرجوب زیبا و گوهر رود قشنگ مانند بسیاری از رودهای طبیعی امروز باید محل گردشگری هزاران هزار هموطن در مرکز شهر رشت و شهروندان مرکز استان بود ولی در گرمای تابستان " همین روزها که دما به 35 تا 36 درجه سانتی گراد رسیده و حتی شب ها در دمای 22 درجه مرکز و مخزن همه گونه الودگی است .
آلودگی های زرجوب بر اساس آنچه کارشناس های محیط زیست عنوان می کنند ، از فاضلاب های صنعتی، خانگی، زندان لاکان ، بیمارستان ها  و مراکز درمانی، مسکن مهر ، شهر و شهرکهای صنعتی و .... ناشی می شود و همچنان بر بستر دو رودخانه جاری است..


کارهای محدود انجام شد، اما بی تاثیر بود


در یک دهه اخیر کارهایی برای کاهش آلاینده ها انجام شده است، ولی آ لودگی ها به حدی زیاد است که با اقدام های قطره چکانی بعید است به این زودی ها پاکی و زلالی به آب رودخانه بر گردد.!
علوم پزشکی گیلان در باره تعداد افراد به ویژه قشر کودکان که در این سال ها بر اثر الودگی شدید دو رودخانه بیمار شده و یا جان باخته اند اطلاعات و آمار دقیقی یا  ندارد و یا اجازه انتشار نداشته و هر از گاهی یکی از معاونان دانشگاه علوم پزشکی از شدت آلودگی و هشدار به جمعیت های ساکن در حاشیه دو سوی رودخانه ها  در رسانه می دهد.!
اینجا رشت، شهر زیبایی ها و شهر خلاق خوراکی براساس اعلام سازمان های جهانی است و به نظر نویسنده پیش از انجام هر کار عمرانی و نصب بنر و پوستر و سر دیس و مجسمه و معرفی چهره های باید به فکر حل کامل این معضلات و بحران های زیست محیطی بود که با جان شهروند ارتباط دارند.

حل این بحران به تفکر، برنامه و همراهی مسئولان نیاز دارد

دستگاههای اجرایی و مدیران شهری هر یک به نوبه خود در تمام این سالها حل معضل آلودگی رودخانه ها  را مانند بسیاری امور به عهده دیگری انداخته اند  در حالی که این بحران باید با هم اندیشی و سبقت گرفتن  دستگاهها و آدم های مسئول از هم برای حل آن چاره و اقدام اساسی شود.
به خاطر دارم ، محبوبی مدیر عامل دو سال قبل شرکت شهرکهای صنعتی گیلان در گفت و گویی که داشتیم، اعلام کرد: از 33 شهرک صنعتی در منطقه تا این زمان 11 شهرک یعنی یک سوم دارای شبکه فاضلاب هستند و فاضلاب دیگر شهرکها تکلیف شان مشخص است. به زبان ساده فاضلاب ها همچنان در کانال ها و مسیرها و رودخانه ها جاری است.!؟
استاندار قبلی استان هم در دولت سیزدهم در مصاحبه با رسانه ها اعلام می کرد:  سرمنشاء الاینده ها شناسایی شده و مطالعات و پیامد آن اقداماتی در دست انجام است.  به اظهار وی ، الودگی زرجوب و گوهر رود از بخش صنعتی شهرکها و شهر صنتعی، مسکن مهر، زندان لاکان، بعضی مراکز درمانی و خانگی است و براساس برنامه ریزی ها تکلیف هر یک از این بخش ها مشخص شده است.
به لحاظ قانونی مسئول این رودخانه و الودگیها آب منطقه ای گیلان است " همه رودها تحت مدیریت این سازمان قرار دارد" لکن این مجموعه به تنهایی هرگز قادر نخواهد بود چنین بحرانی را هدایت و به سامان برساند. در محدوده شهری هم به صورت طبیعی مدیران شهری باید ورود کرده و اقدام های بایسته را انجام دهند.

برای حل این بحران عظیم ، تاسف بار و تکراری که بسیاری از  مدیران استان و شهرستان هر روز از کنار جاری بودن فاضلاب و لابلای بوی تعفن  در خیابان ها و کوچه ها عبور می کنند ، باید نمایندگان مرکز استان در مجلس ، مدیریت استان ،سازمان های مرتبط مانند شرما آب منطقه ای ، شهرداری، محیط زیست و به موازات آن همه مجموعه های آلوده کننده مربوطه به جدیت و همت ورود کنند.

این همه استاندار، شهردار و مدیر محیط زیست و آب منطقه ای برای چه بود؟

حداقل چهار تا پنج دهه از این بحران زیست محیطی سپری شده است و تا کنون 19 استاندار، 54 شهردار مرکز استان و دهها مدیر در بخشهای محیط زیست ، صنعت، علوم پزشکی ، شهرسازی و.... آمدند و رفته اند و این مشکل همچنان پا برجا است.!؟
به نظر می رسد که باید دستگاه های نظارتی و قضایی " مدعی العموم" به کمک مردم و رسانه ها در این مقوله تاسف بار ورود کنند و با تعیین یک ضرب العجل به آلودگی ها در شهری زیبا  مانند رشت مرکز استان گیلان پایان دهند.
به راستی حق مردم متین و فهیم رشت و گردشگران از سراسر کشور این نیست که شاهد چنین صحنه های ناراحت کننده ای در طول سال به خصوص در ایام فصل گرم  باشند و حق مردم شهر نیست که خودشان و فرزندان شان در سکوت دستگاههای مسئول آن هم دهها سال هزینه های سنگینی برای درمان انواع بیماری های کشنده ناشی از فاضلاب جاری در زرجوب و گوهر رود را بپردازند.
رسانه های مرکز استان چنانچه  در صحنه و مدیران اگر هشیارند ، با این مطلب به خود بیایند و تا حل این معضل زیست محیطی آرام ننشینند و تشکل های محیط زیستی هم از خواب بیدار شده و از طریق انواع رسانه فریاد بر آورند که چه کسی مسئول است.!؟
 

پیشنهاد یک عضو شورای شهر...


یک عضو شورای شهر رشت در ارتباط با احیای رودخانه‌های زرجوب و گوهررود اعتقاد دارد: ۱۷ کیلومتر جریان آبی در شهر رشت موسوم به زرجوب و گوهررود از منشاء فاضلاب آلوده نشات می‌گیرد و این آلودگی موجب تألم خاطر و نارضایتی شهروندان عزیز است.
سید حسین رضویان رئیس کمیسیون توسعه پایدار شورای شهر یادآور شد:  گره زدن پروژه احیای دو رودخانه با طرح عظیم اتمام شبکه فاضلاب رشت، اگر چنانچه تخصیص اعتبارات به روال حاضر باشد ما را به نتیجه نرسانیده و طی یک دهه آینده نیز محقق نخواهد شد.
وی تصریح کرد: با این آگاهی آیا باید دست روی دست بگذاریم تا اعتبارات چند هزار میلیاردی مورد نظر دستگاه‌های اجرایی تخصیص یابد؟ ، پس هنر مدیریت چه می‌شود؟ آیا نمی‌توانیم کاری کنیم که تنها ۱۷ کیلومتر واقع در محدوده شهر از کمترین سطح آلودگی برخوردار باشد؟
دکتر رضویان افزود: در این باره پیشنهاد می‌کنم در دو طرف زرجوب و گوهررود لوله‌های بتنی جانمایی شده و فاضلابی که اکنون به دو رودخانه می‌ریزد، درون این لوله‌ها جاری و  تا در انتهای مسیر تخلیه شود و ما از حیث چنین امکاناتی با مانع روبرو نیستیم، زیرا تنها کارخانه فعال تولید لوله بتنی ایران همین کارخانه کانال و لوله‌سازی گیلان است که در رشت فعالیت می‌کند.
سید حسین رضویان گفت: پس از آن با لایروبی، کاشت گیاهان پالاینده و در مقاطع مشخص ریختن قلوه سنگ می‌توانیم شرایطی را مهیا کنیم تا اکوسیستم به خودترمیمی بپردازد.
 در این میان حتی اگر سد عزیزکیان هم در بالا دست ساخته نشود، با احداث چند سد لاستیکی کوچک در زرجوب و گوهررود و باز و بسته شدن آن‌ها به شکلی هوشمند در فواصل زمانی معین می‌توانیم تراز آب را در فصول مختلف حفظ کنیم و این دو رودخانه را از این وضعیت در بیاوریم.
کارشناس ها محیط زیست، مدیران، صاحب نظران و مردم خوب شهر رشت اگر در این باره نقد و پیشنهاد و نظری سازنده دارند با ما در گروه رسانه ای " با مردم " در میان بگذارند.
به زودی گزارشی صوتی ، تصویری در حوزه پسماند و فاضلاب جاری در زرجوب و گوهر رود برای آگاهی مردم شریف تهیه و منتشر خواهیم کرد.

مجید محمدپور- نویسنده ، کارشناس ارشد رسانه و مدرس دانشگاه
جمعه 27 تیر ماه
 
پایگاه خبری، رسمی گیلان 24